Tegelkunst

Azulejos (wandtegels) zie je in Portugal op heel veel plaatsen. 90% van de kerken, kapellen en kloosters, driekwart van de oude landhuizen (quintas), duizenden huisgevels, tientallen stations, talloze fonteinen en markthallen, cafés, parkbanken en straatnaambordjes zijn met vierkante keramiektegels versierd. Vaak staan hele geschiedenissen op deze tegeltjes vermeld. Historici hebben daarom enorm veel belangstelling voor deze afbeeldingen.

De Spaans-Moorse azulejos dienden voor kunstenaars als voorbeeld. Zij brachten de patronen met penseel op met heldere, maar zachtere contouren, vlochten arabesken in en combineerden ze met maïskolven en camelia’s De meest geliefde kleuren waren geel, blauw, wit en groen. De standaardmaat van deze tegeltjes was en is 14 x 14 cm.

Kenmerkend voor de 17e eeuw zijn de azulejos de “tapete”, grote vlakken met tapijtachtige composities van zich herhalende, Oosters beïnvloede patronen, die meervoudig omlijst werden met randtegels. Je ziet vaak afbeeldingen van veldslagen, historische thema’s exotische planten, jachtscènes etc.

Tegen het eind van de 17e eeuw brachten Hollandse kooplieden uit China losse blauwwitte tegels met daarop bloemen, vogels en figuren naar Portugal. De enthousiaste Portugezen bestelden nu in Amsterdam de dure monumentale schilderingen in moda azul e branco met allegorische, religieuze en historische thema’s. De grootste Hollandse tegelschilderingen bevinden zich dan ook vaak in Portugal. De grootste verzameling tegels is in Portugal te bewonderen in het tegelmuseum te Lissabon.

In de plaatsen Nazaré, Obidos, Peniche en Caldas da Rainha (allen in de buurt van Boa Vista) zijn ook vele mooie azulejos te zien.